Naš nobelovac Ivo Andrić je puno pisao o mostovima. Izdvajamo jedan od njegovih citata: „Od svega što čovek u životnom nagonu podiže i gradi, ništa nije u mojim očima bolje i vrednije od mostova.“
Mostovi su mesto sastanka i nažalost rastanaka. Mostovi su i simbol novog početka, nečeg što označava novu epohu u našem životu. Nekada su bili simbol odbrane utvrđenja. Danas su sve to, plus simboli gradova u kojima se nalaze.
Grad Beograd ima ukupno 10 mostova i Brankov, Stari savski most i Gazela se smatraju njegovim simbolima. Osam od 10 mostova premošćavaju Savu, a dva Dunav.
S jedne na drugu stranu Beograda preko Save može da se pređe Starim i Novim železničkim mostom, Brankovim, Starim savskim mostom, Gazelom, Mostom na Adi, Ostružničkim i mostom koji povezuje Obrenovac i Surčin. Većina mostova je predviđena za kolski saobraćaj. No krenimo redom.
Stari železnički most
Izgrađen je 1884. godine i preko njega je originalno išla pruga koja je spajala Beograd i Zemun u blizini Beogradskog sajma. To je onaj most koji vidimo kada prelazimo Gazelu. Dva puta je rušen tokom svetskih ratova i obnavljan nakon toga. I danas je u upotrebi. Preko njega iz Srema stižu vozovi. Poslednja velika rekonstrukcija je bila 1986, uz manje popravke sredinom devedesetih. Drveni železnički pragovi su zamenjeni sintetičkim 2009. godine.
Novi železnički most
Kada je počela izgradnja Prokopa, izgrađen je i Novi železnički most 1979. Nalazi se 250m uzvodno od starog železničkog mosta. Ovaj most ima dva koloseka i dva pilona, a čak i starosedeoci Beograda ga mešaju sa Gazelom, iz potpuno nepoznatih razloga.
Brankov most
Godine 1934. izgrađen je viseći Most kralja Aleksandra, koji je služio kao drumski put između Beograda i Zemuna. Zbog toga je svojevremeno nosio zvaničan naziv Zemunski most. Kako bi se zaštitili od nacističkog prodiranja u centar Beograda, vojska Kraljevine Jugoslavije je sama srušila ovaj, po mnogima najlepši, beogradski most. Na stubovima koji su preostali, 1956. izgrađen je Brankov most.
Tokom socijalističke vlasti, zvao se Most bratstva i jedinstva, ali ga Beograđani nikada nisu zvali tako, već Savski most ili most u Brankovoj ulici, jer se preko njega ulazi u pomenutu ulicu. Ulica nosi naziv po pesniku Branku Radičeviću. Nakon pada socijalizma, most je dobio i zvaničan naziv Brankov most.
Danas se na njemu nalazi i panoramski lift, a sa beogradske strane se u stubovima nalaze klubovi i kafići. Preko njega se lako prelazi peške ili biciklom i jedan je beogradskih znamenitosti koje ne treba propustiti. Posebno leti, kada se održava Karneval brodova, pogled vas ostavlja bez daha.
Stari savski most
Ovaj most se sa Novog Beograda uliva u Karađorđevu ulicu kod glavne autobuske stanice. Izgrađen je tokom okupacije tokom 1942. godine, jer je most kralja Aleksandra bio srušen. Nemački okupatori su ga minirali pri povlačenju oktobra 1944, ali ih je sa svog prozora primetio beogradski učitelj Miladin Zarić. Sam se popeo na most i ašovom koji je pronašao na mostu prekinuo detonatorsku žicu i tako spasio most.
Dugo je bio jedini tramvajski most, do otvaranja mosta na Adi. Šine su postavljene 1984. u sklopu izgradnje tramvajske pruge do Bloka 45 na Novom Beogradu.
Gazela
Pušten je u promet 1970. godine kao deo autoputa Bratstvo i jedinstvo. Ime je dobio jer je podseća na gazelu koja preskače reku Savu. Ima po tri trake u oba smera i predstavlja najprometniji beogradski most. Deo je evropske internacionalne saobraćajnice E75.
Beograđani ne mogu da ga izbegnu i zbog toga je na njemu mahom gužva u bilo kom delu dana. Kada ga prelazite noću, možete da vidite svetla velegrada i uživate u tom pogledu.
Most na Adi
Svečano je otvoren u novogodišnjoj noći 2011/2012. kao veza između Novog Beograda i Čukarice. Uliva se u Čukaricu na donjem špicu Ade Ciganlije, i predstavlja mnogo brži put od Novog Beograda do Banovog brda. Sa svake strane ima po nekoliko izlaza i građevinski predstavlja deo beogradskog Unutrašnjeg magistralnog poluprstena koji bi povezivao Novi Beograd i Zvezdaru.
Na konkursu za ime mosta 2011. najviše glasova je dobio naziv Most na Adi i bez obzira što su lingvisti utvrdili da je to nepravilno, poneo je taj naziv. Kolokvijalno ga nazivaju i Novim mostom.
Sa tri kolovozne trake u oba smera, koliko toliko je rasteretio Gazelu. A otvaranjem saobraćajnice u ulici Heroja sa Košara, povezao je Bežanijsku kosu, ulicu Tošin bunar i novobeogradske „blokove“ sa gradom.
Ostružnički most
Ovaj most je izgrađen 1998. kao železnička veza između Surčina i Čukarice. Tokom NATO bombardovanja 1999. srušen je u potpunosti i obnovljen 2006.
Most Obrenovac – Surčin
Drumski most koji povezuje Surčin i Obrenovac je puno puta započet, ali je gradnja bila obustavljena. Most Obrenovac – Surčin je jedini most na Savi od Šapca do Ostružnice, deonici dugoj 70 kilometara. Vreme putovanja između te dve opštine je smanjeno sa jednog sata na 10 minuta i omogućava dodatnu uštedu vremena svima koji sa te strane idu ka aerodromu Nikola Tesla.
Pančevački most
Jedan od dva mosta preko Dunava na teritoriji grada Beograda pušten je u saobraćaj 1935. i nosio je ime kralja Petra Drugog. Istog dana je krenuo je tom trasom i prvi voz od Beograda ka Pančevu, a otvorena je i nova tramvajska pruga. Isto kao i današnji Brankov most, srušila ga je 1941. Jugoslovenska vojska kako bi usporila nacističke okupatore.
Most je obnovljen 1946. sa po dve trake u oba smera za drumski i po jednim kolosekom za železnički saobraćaj. Do otvaranja Pupinovog mosta 2014. bio je jedini beogradski most na Dunavu i najbrža veza između Beograda i Pančeva. Zato je često bio zakrčen, naročito u toku jutarnjeg i popodnevnog špica.
Pupinov most
Ovaj most povezuje Zemun i Borču i za stanovnike Novog Beograda, Zemuna, Surčina, Batajnice i opština sa te strane reka predstavlja pravo olakšanje kada je u pitanju put ka Borči i dalje ka Pančevu i Zrenjaninu. Iz Zemuna se na njega izlazi kod „lakat“ krivine u naselju Galenika.
Most ima jedan veći raspon za prolaz brodova. Sa ukupno šest saobraćajnih traka i pešačko-biciklističkim stazama sa obe strane otvoren je u decembru 2014.
Beogradske mostove je najlepše videti i doživeti sa reka, pa ukoliko vam se ukaže prilika za to neverovatno iskustvo, iskoristite je.
